Afgelopen donderdag 25 maart was er grote belangstelling voor het webinar “Ventilatielucht als hernieuwbare energie in BENG 3”. In drie kwartier praatten wij bij over ventilatiewarmtepompen, hernieuwbare energie en BENG 3. Heb je deze gemist? Geen probleem, wij zetten de belangrijkste punten voor je op een rijtje.
Ventilatiewarmtepomp: de werking
Warmtepompen zijn grofweg te onderscheiden in 4 verschillende soorten: grond/water, lucht/lucht, lucht/water en ventilatielucht. Daarbij ligt het voornaamste verschil in uit welke bron de warmtepomp haar energie vandaan haalt. Is dat uit de bodem, de buitenlucht of uit ventilatielucht?
Uniek aan de ventilatiewarmtepompen van Inventum is dat deze gebruikmaken van ventilatielucht. Waarom? Omdat het zonde is om de afgezogen lucht van 21°C naar buiten te blazen, zonder hier energie uit terug te winnen of er zelfs meer energie van te maken. Onze ventilatiewarmtepomp gebruikt namelijk de energie in de afgezogen lucht om daarmee de woning en het tapwater te verwarmen.
Dit werkt als volgt:
Voordat de afgezogen ventilatielucht naar buiten wordt geblazen, gaat deze door de ventilatiewarmtepomp. De afgekoelde lucht wordt vervolgens naar buiten geblazen met een zeer lage temperatuur tot wel -15°C. De energie die uit de ventilatielucht gehaald is (21- -15 = 36°C in dit voorbeeld), wordt gebruikt om de woning en het tapwater te verwarmen. Dit kan zowel bij ventilatietype C (natuurlijke aanvoer van lucht via raamroosters of toevoer achter de radiator, mechanische uitblaas) als bij ventilatietype D (mechanische aanvoer en uitblaas van lucht).
Hernieuwbare energie: BENG 3
Er zijn 3 indicatoren die voortvloeiden uit het Energieakkoord voor duurzame groei en uit de Europese richtlijn EPBD:
- BENG 1: de maximale energiebehoefte voor verwarmen en koelen in kWh per m2 gebruiksoppervlak per jaar.
- BENG 2: het maximale primaire fossiele energieverbruik voor gebouwgebonden functies in kWh per m2 gebruiksoppervlak per jaar.
- BENG 3: het minimale aandeel hernieuwbare energie in procenten.
Maar wat zijn hernieuwbare bronnen? De zon is natuurlijk een van deze bronnen, hiervoor gebruik je PV-panelen. Maar ook warmte uit de buitenlucht of bodem. Nieuw is dat ventilatielucht ook voor een deel meetelt hernieuwbare energie.
Met een ventilatiewarmtepomp heb je in principe geen temperatuurverschil meer tussen binnenkomende en uitgaande lucht. De lucht wordt met 7°C de woning ingeblazen (via raamroosters of mechanische aanvoer) en wordt opgewarmd door de warmtepomp naar 21°C. De vervuilde ventilatielucht (21°C) gaat weer door de ventilatiewarmtepomp om de energie hieruit te halen. Hierna wordt de lucht naar buiten geblazen met 7°C. Oftewel: 100% warmteterugwinning.
Maar een groot deel van het jaar blaast de ventilatiewarmtepomp de lucht niet met 7°C maar met een veel lagere temperatuur naar buiten, bijvoorbeeld -15°C. Met deze extra energie kunnen we warmteverliezen door de constructie (dak, muren, vloer) afdekken. En het extra deel dat wij kunnen terughalen uit ventilatielucht (het verschil tussen 7°C en -15°C) wordt meegeteld als hernieuwbare energie en kan je terugvinden als BENG 3 in de kwaliteitsverklaringen van de Inventum, zoals deze staan in de BCRG-database. Dit geldt zowel in ventilatietype C als D.
Implementatie NTA 8800: de status
Om de NTA 8800 volledig te implementeren, moeten er verschillende stappen worden doorlopen waarbij steeds een andere partij aan zet is. De eerste twee stappen zijn nu afgerond: de update van de kwaliteitsverklaringen door Kiwa en de registratie in de database van BCRG. Vervolgens moeten deze verklaringen in de rekensoftware zoals Uniec3 en VABI verwerkt worden. Op dit moment ziet het ernaar uit dat een volledige implementatie in juni van dit jaar gereed zal zijn. In de tussentijd kunnen wij als Inventum de adviseurs in de markt wel ondersteunen. Wij kunnen namelijk op basis van de NTA8800-regels de fractie hernieuwbare energie wél doorrekenen. Dus in afwachting van het officiële startsein in juni, kunnen wij vanuit Inventum in een herberekening laten zien welke waarden zullen gaan gelden in BENG 2 en BENG 3 als je het aandeel ventilatielucht meerekent als hernieuwbare energie.
Een greep uit de vele vragen
- Welke aanpassingen zijn er nodig voor een bestaande grondgebonden woning met aardgasketel en ventilatietype A om te verwarmen met een ventilatiewarmtepomp?
- Breng mechanische ventilatie aan: ventilatietype C of D.
- Waarschijnlijk extra isoleren. Naar verwachting zal dit een oudere woning zijn, die zonder extra isolatie niet geschikt zal zijn voor LT-verwarming. Na isolatie is het misschien mogelijk om de bestaande radiatoren op LT te gebruiken. Zo niet, moet er extra radiatorvermogen bijgeplaatst worden om de systeemtemperatuur te verlagen. Warmtepompen zijn namelijk niet geschikt voor hoge temperatuur installaties.
- Denk ook eens aan hybride: een cv-ketel in combinatie met een ventilatiewarmtepomp. De warmtepomp zorgt voor een gasbesparing.
- Als je gaat renoveren heb je het volgende isolatieniveau nodig: de warmtevraag van de woning zou dan 70 kWh/m2 (voor een All-E situatie) moeten zijn (BENG 1). Voor een hybride situatie is er geen extra isolatie nodig.
- Wat gebeurt er met de relatieve luchtvochtigheid met jullie systeem in de winter?
Voor alle verwarmingssystemen in woningen waar niet bijbevochtigd wordt in de winter geldt een lagere luchtvochtigheid in de woning in de winter. - Is een 2-zone systeem mogelijk m.b.t. luchtkanalen? Begane grond zone 1 en 1ste verdieping zone 2.
Dit is op dit moment nog niet mogelijk helaas. Wij werken echter aan een oplossing om dit beschikbaar te maken. - Wat is het voordeel van een Inventum warmtepompinstallatie t.o.v. een WTW?
Ons systeem kan warmer inblazen dan de binnenlucht temperatuur en heeft een constante temperatuur, ook als het buiten kouder wordt. Dit heeft een WTW niet. Daarnaast is ons systeem én systeem dat alles kan. Bij een WTW heb je altijd nog een warmtepomp, cv-ketel of stadsverwarming nodig om warmte te leveren. - Ventileert de warmtepomp harder in de winter dan in de zomer?
De warmtepomp staat vaker aan in de winter, maar deze ventileert dan niet harder.
Heb je nog vragen naar aanleiding van het webinar of dit artikel? Neem contact op met Richard Vermeeren, een van de sprekers van het webinar, via 030 – 274 84 84 of info@inventum.com
